System składa się z dwóch jaskiń. Otwór Jaskini Niedźwiedziej (Towarniej) „ niewielki, 1,5 m szeroki a 1,2 m wysoki wychodzi na równinkę nad połogim stokiem.”. Otwór Jaskini Dzwonnicy jest niepozorny, w postaci ciasnej, łamanej szczeliny, dodatkowo przysłoniętej wantami.

„Główny ciąg J. Towarnej to początkowo wysoki, kręty korytarz zakończony obszerną salką, której dno pokrywają polewy z naciekami. W połowie głównego ciągu odgałęzia się w kierunku północnym niskie i ciasne połączenie z J. Dzwonnicą. Jaskinia Dzwonnica to meandrujący korytarz, w którego ścianach widoczne są rynny boczne i nisze zakolowe. Większość ścian pokrywają nacieki kożuchowe z miękkiego i częściowo stwardniałego mleka wapiennego.” (Szelerewicz, Górny 1986).

Jaskinia Dzwonnica została opisana po raz pierwszy przez Radziejowskiego (1967): „Korytarz za otworem wejściowym opada lekko w dół, po 3 metrach łączy się on (prawa ściana) przekopem z jaskinią Towarną. Dalej niski korytarz prowadzi do niewielkiej salki, której ściany i strop pokryte są naciekami z mleka wapiennego. Od tego miejsca cała jaskinia pokryta jest kożuchami mleka wapiennego. Po 35 m strop korytarza podnosi się, tworząc w rozszerzeniu sporą salę. Na jej stropie są liczne draperie. Z salki wychodzi dość wysoki korytarz, posiadający na ścianach charakterystyczne wymycia w postaci półek. Występują tutaj także misy martwicowe, w których często znajduje się woda. Korytarz dalej powoli się obniża i doprowadza do zakrętu z dużym blokiem skalnym. Stamtąd, po 10 m, jaskinia kończy się zwężeniem zasypanym gliną i zalanym polewą martwicową.”.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach jurajskich. „...w J. Towarnej są widoczne, jako wyjątkowa rzadkość w jaskiniach jurajskich - denne kotły wirowe czyli marmity. Namulisko jest obfite, gliniasto-piaszczyste, miejscami na powierzchni osadów otoczaki i gruz wapienny. Zawiera liczne zabytki.” (Szelerewicz, Górny 1986).

Nacieki z Jaskini Niedźwiedziej (Towarniej) były przedmiotem badań ich wieku. Wg oznaczeń metodą radiowęglową datowano je na około 2500 lat (Pazdur i in. 94). W latach 1970-71 (Kopacz, Skalski 1976) prowadzono tutaj badania archeologiczne, w trakcie których znaleziono dowody obecności człowieka od środkowego paleolitu. W naciekach znajdujących się na końcu głównego ciągu Jaskini Towarnej, po wykonaniu przekrojów, stwierdzono występowanie węglistych warstewek, które można łączyć z kolejnymi okresami bytności człowieka w jaskini.

Światło dzienne w postaci rozproszonej sięga w Jaskini Niedźwiedziej do rozdroża, zaś w Dzwonnicy tylko bezpośredniego sąsiedztwa otworu. Ściany jaskiń są wilgotne, z niektórych nacieków kapie woda. W misie martwicowej Dzwonnicy woda utrzymuje się stale.

Mikroklimat tych jaskiń był badany przez Łęskiego (1971). W partiach przyotworowych należy on do typu dynamicznego, w związku ze stałym przepływem powietrza między otworami jaskiń. Średnia temperatura końcowych części waha się w granicach 7,5º - 9,6º C w Jaskini Niedźwiedziej i 6,5º - 11º C w Jaskini Dzwonnicy.

Źródło: http://geoportal.pgi.gov.pl/jaskinie-pub/jaskinie/ 

Otwór wejściowy, osłonięty od góry skalnym okapem, ma szerokość 3 m i wysokość 0,8 m. Jest on częściowo zasłonięty zaklinowanymi dużymi głazami.

Jaskinię po raz pierwszy opisał Mazik (1967): „Korytarz za otworem ciasny i kręty, poszerza się po 10 metrach i tworzy znaczną pochyłość. Na tym odcinku osiąga wysokość 7-8 metrów. Prowadzi do salki o 10 m długości i 5 m szerokości... Bogata szata naciekowa jaskini została częściowo zniszczona przez szpatowców z Kusiąt, eksploatujących tutaj niegdyś kalcyt. W stanie pierwotnym zachowane zostały nacieki znajdujące się w końcowym korytarzyku. Oprócz stalaktytów, które osiągają długość nawet 1 metra, spotykamy interesujące formy naciekowe z mleka wapiennego.”

Wg Szelerewicza i Górnego (1986): „...próżnię tę tworzą dwa wąskie korytarze o meandrującym przebiegu, zbiegające się w obszernej sali. Strop jaskini utrzymuje się generalnie na jednym poziomie, natomiast dno korytarzy opada stromo w dół w kierunku sali, gdzie jaskinia uzyskuje swój najniższy punkt. Wysokość korytarza prowadzącego od powierzchni zwiększa się stopniowo od 1-go metra przy otworze do 7m przy sali. Na stropie sali widać kręte wymycia, będące kontynuacją przebiegu korytarzy; w miejscu ich zbiegu powstały kotły. Meandry korytarzy Jaskini Cabanowej są najciekawszą formą tego typu na Wyżynie.”

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach jurajskich. Posiada bogatą choć w znacznym stopniu zniszczoną szatę naciekową (polewy, stalagmity i stalaktyty). Namulisko występuje jedynie w sali i jest piaszczysto-gliniaste, pokryte rumoszem i blokami. Natomiast spąg meandrującego korytarzyka wejściowego jest lity, skalisty.

Źródło: http://geoportal.pgi.gov.pl/jaskinie-pub/jaskinie/